Creatieve verslaggeving ontmaskerd, controller zijn en blijven!

Creatieve verslaggeving is grofweg in te delen in twee soorten: winststuring en winstmanipulatie. Het kenmerkende onderscheid tussen deze twee soorten is dat bij winststuring alles nog gebeurt binnen het kader van de geldende wet- en regelgeving; daarentegen gebeurt winstmanipulatie buiten het kader van de geldende wet- en regelgeving, men spreekt in de volksmond dan van jaarrekeningenfraude of boekhoudfraude. Als men spreekt van jaarrekeningfraude, dan hebben we het over de situatie waarin een bedrijf bewust een onjuist beeld van haar financiële situatie geeft en hiermee buitenstaanders zoals banken, beleggers en contractspartijen misleidt. Wanneer dit in de openbaarheid komt, spreekt men van een boekhoudschandaal. Hierbij worden vaak ook accountants, trustkantoren, advocaten en wederpartijen in het schandaal meegesleept.

Verschillende motieven kunnen ten grondslag liggen aan boekhoud- of jaarrekeningenfraude. Een bedrijf zal de stand van zaken zo goed mogelijk willen presenteren aan beleggers, zodat de effecten (aandelen of obligaties) een hoge koers krijgen om te worden gekocht. Ook zullen banken bij een rooskleurig beeld geneigd zijn minder rente te eisen op hun leningen. Bovendien zijn bij veel bedrijven de bonussen van werknemers en dan met name het hogere management gerelateerd aan de jaarwinst of de beurskoers.

Wanneer de zaken even wat minder gaan, kan een bedrijf besluiten dit even niet in de openbaarheid te brengen, want “dat halen we toch wel in”. Als dit niet lukt, kunnen verliezen zich opstapelen, waardoor een bedrijf het ene gat met het andere vult en uiteindelijk in de eigen leugen verstrikt raakt. Een andere reden voor jaarrekeningenfraude kan liggen in het willen camoufleren van eigen fraude. Het kan voorkomen dat geld weggesluisd wordt uit een bedrijf. Dit moet natuurlijk wel verborgen worden voor de investeerders.

Enron, Parmalat, Worldcom; een kleine greep van ondernemingen die u bekend in de oren klinken, maar dit zijn geen casussen die op zichzelf staan. De verschillende schandalen hebben onder andere geleid tot een aanscherping van de corporate governance regels en verscherpte regels voor externe betrokkenen, zoals accountants.

Wil je hier meer over weten? Tijdens de sessie creatieve verslaggeving ontmaskerd op het Controllerscongres 2019 krijg je inzicht in de wijze waarop jaarrekeningfraude aan de orde komt. Verdiepend kun je de 2-daagse cursus creatieve verslaggeving ontmaskerd volgen. Je ontwikkelt een signalerende functie voor aandeelhouders en bestuurders zodat je niet alleen vandaag controller bent, maar dat ook morgen blijft door integer te handelen.

Drs. S.N. Betting RA, docent bij NIVE-opleidingen, geeft meer dan 20 jaar trainingen op het gebied van internationale externe verslaggeving.