Faillissement en de dreiging daarvan: BIV of BIV?

Geschreven door Rob Berkhof

Je kunt geen tijdschrift of krant openslaan of het staat er in: Corona dit en Corona dat. Corona spat ook van elk actualiteiten programma af. De vraag is natuurlijk wat kun je er mee?

Natuurlijk vergeten we niet hoeveel leed deze pandemie (heeft) veroorzaakt: enorm veel. Daar kan geen faillissement tegenop: dat gaat slechts over geld. Cijfers vergelijken en analyses maken is weliswaar een essentieel onderdeel van ons vakgebied maar op dit onderdeel doen wij dit maar even niet.

Wij behoren ook niet tot die groep van 17 miljoen coaches: iedereen weet het, heeft er een mening over en kan het ook beter! Wij zijn ook niet de mensen die het achteraf allemaal wel voorspeld hebben: een besluit dat 1 jaar geleden genomen is beoordelen met de kennis van nu is niet zo’n hele grote klus. Het is juist de kunst om nu – met de informatie van nu – een besluit te nemen voor de toekomst. Dan kan het weleens over jouw faillissement gaan of over het voortbestaan van jouw onderneming. Als je nu gaat nadenken, omdat een faillissement al bijna op de stoep staat, ben je rijkelijk laat. Dat nadenken had je eerder moeten doen. Wat had je kunnen doen of wat had je zelfs moeten doen? Welke les kun je trekken uit de ellende (overigens zijn meer dan normale kansen aanwezig) van vandaag en wat ga jij vervolgens met die kennis doen?

De gebruikelijke strategie is om te denken: wij moeten eerst ons hoofd boven water zien te houden, want als dat niet lukt, dan heeft het geen zin meer. Op zichzelf een juiste constatering. Deze constatering maken veel bedrijven, ook als het over strategie gaat: ik weet waar ik heen wil, dat hoef ik niet op te schrijven en verder uit te werken. Maar als iemand je vraagt: weet je zeker dat je strategie klopt, moet je het niet iets verder uitwerken? Wat zeg je dan? Natuurlijk, je omzet groeit en je marges nemen toe, maar is dat nu ten gevolge van de markt of ben jij als ondernemer nu zo briljant? Het zal ongetwijfeld het laatste zijn.

BIV of BIV?

Dit brengt ons tot de titel van deze bijdrage: BIV of BIV. Een korte toelichting lijkt hier wel op z’n plaats. BIV heeft vele betekenissen en is bij onze studenten bekend als Bestuurlijke Informatie Voorziening. In dit artikel gebruiken we echter de volgende twee betekenissen: Beheersing in Voorspoed en niet Beteugeling In Verval. Waarom dit onderscheid? BIV in de betekenis Bestuurlijke Informatie Voorziening wordt veelal gezien als een activiteit dat past bij grote bedrijven: het wordt enerzijds afgedwongen door de vele regelgevingen en anderzijds kost het veel energie, tijd en geld om een goede informatievoorziening niet alleen in te richten maar ook in stand te houden. Bedrijven die hun informatievoorziening goed in stand gehouden hebben, zouden de gevolgen van – niet alleen deze – crisis sneller kunnen lokaliseren dan wanneer de informatievoorziening niet op orde is. Want waar gaat het om? Informatievoorziening heeft betrekking op twee grote delen: intern en extern.

1. Intern heeft betrekking op hoe de omzet zich in de vele segmenten ontwikkeld, welke marges worden gerealiseerd, de omvang van de orde-portefeuille en dit allemaal in relatie tot de begroting. Deels zal deze informatie op dag-, week- en maandbasis beschikbaar zijn. Deze informatie geeft inzicht hoe jouw bedrijf er nu voorstaat, of de marktontwikkelingen zijn zoals jij die begroot hebt. Vanuit het personeelsbeleid heb je direct inzicht in de aanwendbaarheid van je medewerkers, evenzo als die van je productiecapaciteit en de financiële bronnen! Deze laatste blijkt in tijden van faillissementsdreiging heel cruciaal: geen geld, geen onderneming!
2. Extern: gaat over hoe de markt zich in het bijzonder ontwikkeld, welke politieke en sociale aspecten plaatsvinden, de impact van lokale politieke beslissingen of onrust op jouw leveranciers of afnemers. Echter, met een beetje geluk komt dit onderdeel eens per jaar in de begrotingscyclus aan de orde en dan zijn wij er meestal met vijf minuten mee klaar: gaat goed, weinig nieuws onder de zon. Volgende agenda punt.

Wanneer wij intern en extern – vanuit het BIV perspectief bezien – met elkaar vergelijken dan kunnen wij stellen dat een goede informatievoorziening (dat wil zeggen: inzicht in hoe je bedrijf er voor staat, welke flexibiliteit op welke onderdelen aanwezig is, welke bronnen wel/niet en in welke mate zijn aangewend; de liquiditeit op korte en langere termijn) cruciaal is om een crisis te kunnen overleven: welke dan ook! Natuurlijk kunnen wij hier een heel scala aan maatregelen en procedures opsommen hoe je het had kunnen doen, maar zoals het gezegde luidt: als hadden komt is hebben te laat.

Wat zie je nu in de wereld om ons heen gebeuren?

Natuurlijk zijn er ondernemers die vette pech hebben gehad. Denk maar eens aan de horeca ondernemers die in januari- februari hun verbouwing uitgevoerd hebben. Flink geïnvesteerd. De verwachting hadden in maart open te gaan en het geld te verdienen. Natuurlijk hadden zij dit niet moeten doen: hoe makkelijk is dit. Het geeft wel aan dat ondernemers blijkbaar weinig vet op de botten hadden en nauwelijks een alternatief hebben. Ook dat is ondernemen en dat vergeten wij wel eens. Zou het oude principe nu weer actief worden van: eerst sparen en dan uitgeven? Of een moderne variant: eerst een beetje sparen en een beetje lenen? Hoe gaan ondernemers hier mee om? Je kunt het dagelijks zien: hun innovatiekracht komt op een bijzondere manier boven drijven. Zij proberen van alles en soms lukt het en soms ook niet. Maar als het te lang duurt gaan zij strijdend ten onder. Dit geldt voor alle branches. Je ziet de ondernemers in zwaar weer allerlei zaken bekijken, echter komen zij nu tot de constatering, dat essentiële informatie – uit hun eigen bedrijf – niet voorhanden is. Dit is pijnlijk. Helaas kun je dit achteraf niet even repareren. Het risico is groot, dat er even besluiten worden genomen die vervolgens verkeerd uitpakken. BIV is nu eenmaal wel een vak van structuur en volgorde, dat zal voorlopig ook zo wel blijven. Het eerste winstpunt is, als ondernemers zich realiseren, dat BIV niet voorbestemd is voor Beteugeling in Verval.

Hoe nu verder?

De kern vanuit wat er om ons heen gebeurd is duidelijk: ZIE TE OVERLEVEN. Er is geen BIV – die je niet hebt – die jou daar bij kan helpen. Als je uit de gevaren zone bent, dan zou je wel kunnen beginnen om goed na te denken welke informatie mis ik nu om enerzijds te signaleren, dat mijn omgeving signalen afgeeft, dat veranderingen plaatsvinden en hoe kan ik snel zien welke impact die signalen op mijn onderneming kunnen hebben. Het inschatten van de impact blijft een ondernemersrisico, alleen kan BIV je wel enorm ondersteunen bij het goed inzichtelijk maken van factoren die van invloed kunnen zijn en waar bij jouw organisatie (onderdeel) de klappen het hardst zullen aankomen: daarvoor is BIV en nergens anders voor. Degenen, die dachten dat BIV het wel even zou oplossen, moeten wij teleurstellen. Wel kunnen wij helpen om het reilen en zeilen van de organisatie inzichtelijker en beter beheersbaarder te maken: daarvoor heb je BIV!