Controllers en de zes golven van Corona

Geschreven door Hinrich Slobbe

Controllers worden in deze tijden geconfronteerd met de gevolgen van het Corona virus en de maatregelen van het Rijk om het virus te bestrijden en de effecten daarvan op de economie zo beperkt mogelijk te houden. De intelligente Lockdown heeft echter nu al zichtbare economische krimp tot gevolg en de grote vraag is hoe bedrijven hier op een effectieve manier mee omgaan en de continuïteit van de organisatie te garanderen. Controllers spelen een belangrijke rol in de weerbaarheid en de wendbaarheid van het bedrijf.

De Corona-crisis kent een aantal golven die zich, zoals het zich nu laat aanzien, in een logische volgorde over het bedrijfsleven uitstorten. De eerste golf is het directe gevolg van de Lockdown. Handel valt plotseling stil. Door de maatregelen van het kabinet is de omzet van horecabedrijven, de evenementenbranche en nog een aantal bedrijfstakken direct stilgevallen. Daarnaast zijn er veel bedrijven die last hebben van Lockdown beleid van andere landen waardoor zowel inkoop als verkoop bemoeilijkt wordt. De bloemensector draait massaal door en de industrie mist veel cruciale onderdelen. Door de terughoudendheid en opgelegde afstandsverplichtingen zijn er ook veel retailers die de omzet zien teruglopen. Kortom, de eerste golf van Corona raakt het bedrijfsleven hard! Wat moet de controller doen in dit geval? Eerst moeten de liquiditeitsconsequenties in kaart worden gebracht. De dalende Cashflow moet worden geprognotiseerd in een aantal scenario’s. Vervolgens moeten de mogelijke kostenbesparingen en ondersteuningsmaatregelen van de Overheid en Banken worden ingecalculeerd. Hieruit zal blijken of het weerstandsvermogen van de onderneming de klappen kan opvangen. En zo niet, welke tactische keuzes moeten worden gemaakt. Weerbaarheid is dus het eerste analysegebied.

Daarna moet er gekeken worden naar de Wendbaarheid. Alternatieve businessmodellen die op de korte, middellange en lange termijn tot verbetering van de resultaten en uiteindelijk cashflow zal leiden. De creatieve processen die hiervoor nodig zijn behoren meestal niet tot de core-competenties van financials maar vooral het doorrekenen van de mogelijkheden en onmogelijkheden zullen cruciaal zijn voor bestendige innovatie van de waardepropositie. We zien nu al bewonderingswaardige voorbeelden: Hotels die worden omgebouwd tot zorginstelling, winkels die private shopping introduceren, horeca die zich toelegt op thuisbezorging, online lesgeven, online coaching, de lijst is oneindig.

De volgende golf waar controllers rekening mee moeten houden is de Werkkapitaalgolf. De effecten van voorraadmutaties en het oprekken van debiteurentermijnen. Grote ketens zoals de HEMA verlengen hun leverancierskredieten (leggen ze op), cashgebrek bij afnemers leidt tot afzeggen van orders of het ontstaan van dubieuze debiteuren. Bedrijven die normaal hebben kunnen doorwerken in de eerste weken van de Lockdown zullen de komende weken gaan merken dat de inkomende geldstroom gaat stagneren door deze tweede golf. Controllers zullen dus nieuwe inzichten moeten gaan verwerven rondom Supply Chain Management en Credit Management. Waarschijnlijk wordt Credit Control het nieuwe aandachtsgebied van de business controller. Waar zijn kredietlimieten nog zinvol en waar moeten leveringen stoppen. Gelukkig neemt de overheid de rol van de falende kredietverzekeraars over.

De derde golf is het gevolg van inkrimpende investeringen in zowel duurzame productiemiddelen als in human capital. In de bouw wordt een grote daling van de opdrachten verwacht omdat er nu niet aan investeringstrajecten wordt begonnen en er zelfs projecten worden teruggetrokken.

De vierde golf hangt samen met dalende belastingen. Niet alleen uitstel maar ook afstel van belasting zal de overheid dubbel raken. De vijfde golf is voor de banken. Die worden geconfronteerd met een groter aantal klanten die niet meer aan haar verplichtingen kunnen voldoen. Dit leidt tot grote afboekingen die weer effect gaan hebben op verliezen van banken en de rentetarieven voor de klanten die het wel hebben gered. De laatste golf die wordt voorzien in de komende jaren komt over de collectieve sector heen. Als gevolg van de dalende belastinginkomsten, hoge kosten van de reddingsoperatie en de inspanningen in de gezondheidszorg zullen de collectieve uitgaven onder druk komen te staan. Met alle gevolgen voor die sector die op dit moment wellicht nog weinig financiële consequenties ervaart wegens Corona.

Controllers zullen dus op zeer korte termijn, of op de langere termijn, al hun energie moeten steken in scenario-analyses, kostenbesparende maatregelen waar naast efficiency en effectiviteit een belangrijke rol speelt. Ook werkkapitaalmanagement komt weer pregnant op de agenda. Voorlopig veel werk aan de winkel door de golven van Corona!