Theo Eysink (oud-CFO KPN): ‘Digitalisering maakt véél meer mogelijk voor controllers’

De zakelijke divisie van KPN onderging de afgelopen jaren een ware transformatie. Zo nam de organisatie afscheid van een te groot portfolio aan diensten en ging het dalende resultaten tegen. Als CFO bij KPN speelde Theo Eysink een belangrijke rol in deze koerswijziging. Tijdens het afgelopen NIVE Controllerscongres op 18 april legde hij uit hoe digitalisering hieraan ten grondslag lag en wat de veranderende rol is van controllers in de finance-organisatie.

Theo Eysink was tussen 2017 en 2024 Executive Vice President en CFO van de zakelijke marktdivisie bij KPN. Binnen deze divisie, goed voor zo’n twee miljard euro aan omzet, spannen rond de 3500 mensen zich dagelijks in voor de klanten. In de finance-organisatie werken zo’n zestig controllers voor de zakelijke marktdivisie. Volgens Eysink is KPN een bijzondere organisatie met een fijne cultuur. “Wij verbinden mensen. Dat doen we naar buiten toe, maar ook ín de organisatie helpen wij elkaar om continu te verbeteren.”

End-to-end-benadering in digitale transformatie

Eysink begon zijn carrière als registeraccountant, maar stapte al gauw over naar het bedrijfsleven. “In het financiële vak is het leuk om zelf in de business te zitten, in plaats van op afstand bedrijven te begeleiden en te beoordelen”, licht hij toe. Sindsdien werkte hij voor bedrijven waar iets veranderd moest worden. Denk aan transformaties en herstructureringen, reorganisaties en verstevigingen van de finance-functie. Eysink deed dit onder meer voor KLM, Electrabel, Bombardier en Stork. “In 2012 kwam ik bij KPN terecht. KPN had in 2007 IT-bedrijf Getronics overgenomen én veel buitenlandse activiteiten verkocht, maar was een echt telecombedrijf. De vraag was wat we met het Nederlandse IT-portfolio gingen doen”, vertelt hij. “Na veel onderzoek besloten we om alle IT-activiteiten toch te integreren.”

KPN bestaat uit drie elementen: de consumentenmarkt, de zakelijke markt en het netwerkbedrijf. “Met name in de zakelijke markt daalde de omzet toen al een behoorlijke tijd”, gaat Eysink verder. “Ook de klant- en medewerkerstevredenheid lieten te wensen over. Daar moest dus iets gebeuren. De Raad van Bestuur zette een nieuw directieteam op waarin ik voor de rol van CFO werd gevraagd. In die periode, vanaf 2018, ontwikkelden we een strategie waarin we een duidelijke transformatie neerzetten. Deze ging niet alleen over groeien en kosten, maar ook over klant- en medewerkerstevredenheid. Nadat we deze strategie gedurende enkele jaren uitvoerden, bleek onze aanpak uiteindelijk succesvol te zijn. Het ging lang niet altijd vanzelf, maar de hele end-to-end-benadering was noodzakelijk om resultaat te behalen.”

Digitaliseren en innoveren in de waardeketen

Tijdens het NIVE Controllerscongres op 18 april vertelde Eysink meer over de reis die KPN tijdens die transformatie heeft doorgemaakt. “Als finance-organisatie ben je afhankelijk van wat er in de business gebeurt. Je moet dus continu alert zijn om in te springen op dat waarvan je denkt dat het in de keten toegevoegde waarde gaat leveren”, legt hij uit. “Daarin zijn meerdere elementen belangrijk. Het eerste begint bij de begeleiding aan de voorkant: hoe ziet het productportfolio eruit en welke keuzes maken we in de producten die we aanbieden?

Het tweede gaat over dat waar je als finance een grote bijdrage kunt leveren: op snelle wijze inzicht geven in de kosten van de hele keten. Met name in dit element komt digitalisering ter sprake. Je ziet namelijk dat er een transformatieslag naar veel meer Software Defined-systemen gaande is. En last but not least, het derde element: innovatie. KPN spendeert jaarlijks 1,2 miljard euro aan nieuwe investeringen. Een groot deel daarvan is glasvezel, maar er zijn ook veel innovaties die te maken hebben met digitaliseren en het innoveren van producten en diensten. Daar moet je als finance scherp op zijn.”

Veranderende competenties van controller

Deze manier van werken vraagt enerzijds kennis van de werkwijze, maar anderzijds ontwikkelt zich ook een hele nieuwe attitude en competentie. “De rol van de controller wordt opeens veel interactiever”, gaat Eysink verder. “Je ontvangt niet alleen meer de resultaten waar je het mee moet doen, maar er worden meerdere scenario’s aan je voorgelegd. Het is aan de controller om te kijken hoe de discussies aangevlogen moeten worden. Soms komen hier ook zaken als onderhandelen en presenteren bij kijken en wordt er een beroep gedaan op de analytische skills in de finance-organisatie.”

Kunnen we hiermee stellen dat de rol van de controller verandert? “Absoluut”, antwoordt Eysink. “Finance is altijd opgebouwd als een soort piramide, met onderin de financiële administratie, daarboven de rapportages en vervolgens de discussies met het business management. Door de digitalisering zijn veel administratieve operationele processen geautomatiseerd. Elektronische facturatie, dashboarding en Business Intelligence-tools zijn daar mooie voorbeelden van. Er zijn op dat vlak tegenwoordig veel minder mensen nodig. Maar kijken we naar de bovenkant van de piramide, dan is dáár juist steeds meer behoefte aan controllers die om kunnen gaan met data vanuit de systemen, inzicht hebben in de business en het gesprek aan willen gaan.”

Verder geeft Eysink aan dat het erg nuttig is als controllers nieuwsgierig zijn en continu willen kijken of iets slimmer en efficiënter gedaan kan worden. “Mensen moeten resultaatgericht zijn: wat wil ik bereiken? Welke waarde creëer ik uiteindelijk voor de organisatie? Verbindend kunnen zijn, je open stellen, besluitvaardig zijn op basis van inzichten. Dát wordt allemaal steeds belangrijker”, vertelt hij.

Kansen en mogelijkheden voor controllers

“Het leuke aan ons verhaal is dat het laat zien dat de finance-rol veel mogelijkheden biedt om jezelf te profileren en daarmee je eigen vaardigheden te ontwikkelen”, aldus Eysink. “Bij digitaliseren denken mensen vaak aan dashboarding en BI-tools, maar het maakt véél meer mogelijk. En het is uiteindelijk aan jou om te kijken welke kansen je wilt grijpen en waar je in wilt groeien.”